Fiscale fraude wordt door de katholieke kerk al geruime tijd als een zonde aangezien. Binnenkort zou paus Benedictus XVI echter ook belastingontwijking en het gebruik van belastingparadijzen veroordelen (bron : Tax Notes International 20/8/2007, p. 732). Hoeveel schietgebedjes nodig zijn voor een volle aflaat voor fiscale zonden is nog niet bekend.
Echte belastingfraude werd eerder al door de kerk veroordeeld.
Belastingontwijking -het verminderen van de fiscale druk zonder daarbij de wet te overtreden- stond tot voor kort niet in de kerkelijke belangstelling. Daar komt nu verandering in. In een encycliek zou tax evasion worden benaderd vanuit het perspectief van sociale rechtvaardigheid en de economische gevolgen van de voortschrijdende globalisering.
De paus verwijt belastingontwijkers en offshorebanken dat ze de inkomsten van bepaalde staten verminderen en op die manier de mogelijkheden van die staten aantasten om minderbedeelden in de samenleving te helpen. De kerkvorst gaat er dan ook van uit dat uw belastinggeld door de wereldlijke overheden goed besteed wordt.
De te verwachten encycliek is geen alleenstaand gegeven. De commentatoren wijzen erop dat ook de OESO -de organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling-, Oxfam International en andere NGO's het gebruik en misbruik van belastingparadijzen reeds hebben aangeklaagd. Ook in puur economische milieus worden deze parasitaire fiscale jurisdicties meer en meer als concurrentievervalsend aangevoeld.
Al deze stellingnamen zijn de uitdrukking van een veranderde mentaliteit die ook in België doorsijpelt. Een belastingontduiker kon vroeger nog enigszins op sympathie rekenen. Het was immers onze nationale sport. Die tijd ligt al lang achter ons. Tegenwoordig lapt men de fraudeur een strafblad aan het been. De ontwijker pakte het slimmer aan. Hij slaagt erin op de belastingen te besparen zonder de wet te overtreden, enkel door gebruik te maken van de achterpoortjes.
Die achterpoortjes zijn in de loop der tijden ook meer en meer gedicht, niet in het minst door de verschillende 'antimisbruikbepalingen', zoals de artikelen 344 §1 en §2 van het wetboek van de inkomstenbelastingen. De tweede paragraaf van dat artikel viseert uitdrukkelijk het gebruik van vennootschappen en vehikels in belastingparadijzen.
Anders dan de fiscale ontduiker riskeert de fiscale ontwijker geen gevangenisstraf -hij overtreedt immers geen enkele wet. Wie zijn heil zoekt in een fiscaal paradijs riskeert door de nieuwe encycliek in de toekomst wel zijn echte hemel. En in tegenstelling tot een gevangenisstraf kan dat voor eeuwig zijn.
Luc Vanheeswijck is advocaat bij Dumon, Sablon& Vanheeswijck.
