Dag en nacht weerklinken de mededelingen door krakende luidsprekers. ‘Dit is Babu’, zegt een schelle stem. ‘Ik ben mijn portefeuille en mijn broer kwijt. Kom alsjeblief naar hier zodra je dit hoort.’

‘Lal Ram is hier’, herhaalt een vrouw een paar keer. ‘Kom hem ophalen bij de gele toren.’

‘Dit is een bericht voor de persoon die de broek gestolen heeft die ik op mijn auto te drogen had gelegd’, dondert een stem in het Bengaals. ‘Mag ik je vragen om op zijn minst de autosleutels die in mijn broekzak zitten terug te bezorgen? Mijn broek mag je houden.’

‘Dit is een bericht voor de persoon die mijn broek heeft gestolen. Mag ik op zijn minst de autosleutel terug?’

Het is de eerste dag van de grootste samenkomst van mensen uit de geschiedenis. Naar schatting 15 miljoen hindoes hebben zich verzameld op het punt waar de Ganges en de Yamuna samenstromen, twee heilige rivieren in het noorden van India. Tegen het einde van het religieuze festival in maart zullen misschien tot tien keer zoveel mensen — meer dan de volledige bevolking van Rusland — in het water gebaad hebben.

225.000 vermisten

Kinderen banen zich een weg door een woud van volwassen benen. Oudere pelgrims stappen voorovergebogen, de ogen strak op de grond gericht. Zij en miljoenen anderen zullen in enorme menselijke golven meegevoerd worden naar het water. Honderdduizenden zullen onderweg verdwalen.

‘De vorige keer hebben we 225.000 oproepen voor vermiste personen geteld’, zegt Devesh Chaturvedi, het hoofd van het team dat in 2013 de vorige Kumbh Mela (feest van de kruiken) georganiseerd heeft in de stad.

Hoog boven het festivalterrein, een pop-up stad van tenten en stoffige wegen die zich uitstrekt over zowat veertig vierkante kilometer, zweven twee gigantische gele ballonnen. Ze duiden de twee centra voor gevonden personen en voorwerpen aan die nu al operationeel zijn. Midden in de voormiddag loopt een van de kantoren al vol verdwaalde mannen, vrouwen en kinderen.

‘Ik voelde me onwel nadat ik in het water was geweest en raakte niet meer bij mijn groep’, zegt een oudere man die zichzelf voorstelt als Papon. Hij doolde door de massa toen hij werd opgemerkt, in zijn ondergoed en bibberend van de kou. ‘Ik heb nu de kleren van iemand anders aan’, zegt hij, terwijl hij zich in een deken wikkelt.

‘Ik heb al 24 uur niets gegeten’, zegt Shripath, het hoofd diep in een groene omslagdoek. Omdat ze nauwelijks kan stappen, had haar broer haar de vorige dag achter op een motorfiets gezet. Hij zei dat ze dichter bij de rivier zouden afspreken, maar ze vinden elkaar niet meer terug.

‘99 procent van de mensen die verdwalen, is ongeletterd. Ze kennen hun gsm- nummer of de naam van hun district niet’

Manta Tamboli Manager IT-bedrijf

De oude vrouw kent de naam van haar dorp, maar niet van de staat of het district waar het deel van uitmaakt. Ook een telefoonnummer van een familielid kan ze niet geven. Ze is al eens eerder verloren gelopen op een ander festival in de bergen van Uttarakhand. ‘Ik wou dat ik hier nooit naartoe was gekomen’, zegt ze. ‘Breng me gewoon terug naar mijn dorp. Mijn kleinkinderen zijn daar.’

Tweeling herenigd

Verschillende Bollywoodfilms vertellen het verhaal van een tweeling die elkaar op Kumbh Mela uit het oog verliest en pas decennia later weer terugvindt. Er doen ook talloze volksverhalen de ronde over hardvochtige families die lastige oudjes naar het festival brengen en daar in de steek laten.

In werkelijkheid worden de meeste vermiste personen teruggevonden. Dit jaar heeft de hele operatie de overstap gemaakt naar digitaal, met inbegrip van een app die live updates geeft over elke nieuwe vermiste persoon die geregistreerd wordt.

‘Onze grootste uitdaging ligt bij de mensen’, zegt Mamta Tamboli, manager bij het IT-bedrijf dat zich over het systeem voor gevonden personen en voorwerpen ontfermt. India telt 22 officiële talen en naar schatting 720 dialecten. De meeste mensen die Kumbh Mela bijwonen, zijn afkomstig uit kleine dorpjes die ze vaak nauwelijks eerder verlaten hebben. Het Nieuwe India met zijn gestroomlijnde digitale oplossingen blijft in aanvaring komen met het oude land.

‘Zowat 99 procent van de mensen die verdwalen, is ongeletterd’, zegt Tamboli. ‘Hun gsm-nummer of de naam van het district waar ze wonen, kennen ze niet. Wij moeten dan proberen om te begrijpen wat ze zeggen en uitmaken welk dialect ze spreken.’

Mensenhandel

Volgens Prasanna Uguonkar, die het centrum leidt, zullen de meeste mensen er maar een paar uur blijven. ‘In 70 procent van de gevallen sporen we de familie dezelfde dag nog op’, zegt hij. ‘In 90 procent van de gevallen duurt het een paar weken, en tegen het einde van het festival is ongeveer 99 procent weer terecht.’

Wie nooit zijn familieleden terugvindt of permanent vermist raakt, lijdt misschien aan een psychische aandoening of is opzettelijk weggelopen, gaat Uguonkar verder. Anderen raken vermist om redenen die nog onrustwekkender zijn.

‘Er zijn studies die erop wijzen dat op grote bijeenkomsten het risico op mensenhandel toeneemt’, zegt Dhananjay Tingal van de kinderrechtenorganisatie Bachpan Bachao Andolan, die actief is op het festival.

Hij kan geen echte data voorleggen, maar hij weet uit ervaring bij andere hindoefestivals dat mensenhandelaars de evenementen als buitenkansen beschouwen. ‘Op het terrein lopen veel kinderen rond, of ze zijn samen met hun ouders aan het werk’, zegt hij. ‘In een massa die constant zoveel beweegt, is een kind dat ook maar vijf stappen achteropraakt uit het zicht.’

Aan het einde van de eerste dag is iedereen die ’s ochtends in het centrum voor verloren mensen en voorwerpen zat, weer verenigd met zijn familie, met uitzondering van Shripath en een andere oude vrouw naast haar. Enkele uren later zullen ze doorgegeven worden aan een organisatie voor behoeftige vrouwen.

‘Niemand komt ons oppikken’, zegt Shripath. ‘Ik heb zoveel gehuild dat ik mijn ogen niet meer kan openen. Zet me gewoon op een trein en ik raak zelf wel thuis.’

© The Guardian