‘We gaan gewoon door’ Lees verder onderaan

Brussel‘Vandaag zijn wij de baas! Weg met al die auto’s!’, klonk het gistermiddag luid doorheen de straten van Brussel. De slogans die maar liefst 12.500 jonge kelen scandeerden en die op de door regen doorweekte kartonnen waren neergepend, stonden bol van zelfverzekerdheid. De ‘klimaatspijbelaars’ zijn overtuigd dat het aan hen, de jeugd, is om het klimaatbeleid dat de vorige generaties verwaarloosd hebben, recht te trekken.

‘Ze zijn ons milieu aan het verpesten’, zegt Milan De Pauw, veertien jaar oud. ‘Ze zeggen dat alles weer goed komt en doen niets. Het is aan ons om het heft opnieuw in handen te nemen.’ Of zoals Ayoub Behhadi (15) zegt, zijn vuist hoog in de lucht: ‘De vorige generaties hebben het opgefuckt, wij moeten het oplossen.’

Ze doen het allemaal: spreken in naam van ‘onze generatie’. Maar was die gisteren in al haar diversiteit vertegenwoordigd in de Brusselse straten?

Gendergelijkheid

‘Iedereen heeft bij ons thuis een vast tijdstip om in bad te gaan, zodat we het niet elke keer moeten legen om het dan weer te vullen’ Moïse Lemmens Leerling (12)

Het is donderdagochtend, even voor tien. Aan het station in Mortsel verzamelen tientallen scholieren om samen de trein richting de hoofdstad te nemen. Bij Kawa, een lokale ‘no-nonsense’ koffiebar met bokes van zuurdesem, drinken de climate protest youngsters gratis koffie. Ze komen uit het Xaveriuscollege en uit het Koninklijk Atheneum. Bij hen ook Luka De Wever (17), de tweelingzus van Anuna De Wever, die sinds ze Youth For Climate oprichtte, ‘nog geen minuut thuis is geweest’.

De twee komen uit een intellectueel en maatschappelijk geëngageerd nest. ‘Mama komt vaak op tv’, zegt Luka. ‘Ze schreef een boek over gendergelijkheid en wil altijd over alles debatteren, net als Anuna. Wat ze nu allemaal doet, zit in haar bloed. Als zij met mij praat, praat ze ook altijd zo fancy. Ze wil het graag maken, wil dat mensen later spreekbeurten over haar geven.’

‘Intussen weet zij veel, maar in het begin was ze zoals ik: ik weet niet veel over het klimaat en over wat er precies allemaal misloopt en moet gebeuren. Maar ik voel dat het niet goed zit. Soms krijg ik panische ­aanvallen als ik hoor dat het over vijftig jaar met de wereld gedaan kan zijn. Ik ben vaak bang. En ik denk dat het bij de meesten is zoals bij mij.’

Bollebozen

Het team dat Anuna rond zich verzamelde en de betoging gisteren ­coördineerde, bestaat onder meer uit Jonathan Keirse (17), die vorige zomer Naomi Klein las en ‘tweeduizend pagina’s aan andere boeken’, en Ward Winters (17), die Latijn-Wiskunde studeert en samen met andere klasgenoten een systeem op poten zette ‘dat de impulsen geeft om duurzaam te consumeren’.

Maar de 12.500 jongeren in de straten van Brussel waren niet allemaal bollebozen. Wat ze wel gemeen hebben: ze kregen een milieubewuste levensstijl met de paplepel ingegoten. Zoals Moïse Lemmens (12), in wiens badkamer een schema aan de muur hangt: iedereen heeft een vast tijdstip om in bad te gaan, ‘zodat we het niet elke keer moeten laten leeglopen om het dan weer te vullen’. Samen met zijn ouders kijkt hij iedere avond naar Karrewiet.

Ze komen uit huishoudens met kranten op de salontafel – ‘De Tijd, De Morgen en De Standaard’, zegt Arthur Mertens (16) – met zonnepanelen op het dak en met politieke gesprekken aan de ontbijttafel. Clara Saenen (17) eet al zes jaar geen vlees meer. ‘Ook voor het klimaat, al begon ik voor de diertjes’, zegt ze. ‘Natuur leeft bij ons thuis, al sinds ik jong was. Mijn mama kookt biologisch en vegetarisch.’ Zij werkt bij de provincie, Clara’s vader is leraar. Het zijn beroepen die hier opvallend vaak vallen.

Leuke uitstap

De doorsnee jonge klimaatbetoger gaat naar school in het ASO, volgt vaak de richting humane wetenschappen of iets met Latijn en krijgt les van leerkrachten die begeesteren en aanmoedigen om milieubewust door het leven te gaan. ‘Bij mij is de vlam in de pan geslagen toen een leerkracht over Before the flood vertelde, die film met Leonardo diCaprio’, herinnert Ward Winters zich. ‘Op de speelplaats hebben we er nog lang over gesproken.’

Weinigen zijn alleen gekomen, meestal is de hele klas erbij. Sociale dynamiek speelt een belangrijke rol. ‘Als een meisje op school niet had voorgesteld om “in Brussel te gaan staken”, was ik hier niet geweest’, zegt Joe-Chris Nkurunziza (17) uit Antwerpen. ‘Wij zijn gevolgd. Dit is ook gewoon een leuke uitstap.’

Ze kunnen er zelf niet omheen: de 12.500 jongeren die spijbelden voor het klimaat, zijn geen dwarsdoorsnede van hun generatie. ‘Ik lijk hier de enige met Marokkaanse roots’, zegt Ayoub Behhadi (15), terwijl hij om zich heen kijkt. ‘Van mijn moeder mocht ik eigenlijk niet komen. Maar ik ben hier niet voor haar. Ik ben hier voor mijn eigen kinderen.’

Van de veertigtal jongeren die we spraken, zijn hij en Merah Kaur (19) de enigen die niet de volle steun van hun ouders genieten. Merah verhuisde toen ze drie was van India naar België. Ze studeert humane wetenschappen. Thuis wordt er niet veel over het klimaat gesproken. ‘Mijn papa is arbeider, mijn mama schoonmaakster’, zegt ze. ‘Vliegen doen we alleen naar India, eens om de twee tot drie jaar.’

‘Mensen met een migratieachtergrond zijn minder op de hoogte van wat er hier vandaag gebeurt’, zegt Merah. ‘Je vindt hen dan ook niet veel in het ASO, maar meer in TSO en BSO. Ze zijn meer met hun eigen leven bezig, dat al moeilijk genoeg is, minder met alles eromheen.

Haar ouders vinden het ‘nutteloos’ dat Merah de betoging boven haar studies laat gaan. ‘Ze hebben het gevoel dat er toch nooit naar hen geluisterd wordt, dus waarom zouden ze dan naar ons, jongeren, luisteren? Ze zijn ook bang voor de reacties. Bang dat mensen gaan zeggen: wij doen al zo veel voor die migranten en dan zijn ze nog niet tevreden.’

Gele hesjes

‘Soms krijg ik panische ­aanvallen als ik hoor dat het over vijftig jaar met de wereld gedaan kan zijn’ Luka De Wever Tweelingzus (17) van Anuna

‘Strijden tegen de klimaatopwarming wordt als elitair gezien,’ zegt Toon Lambrecht (16), ‘en dat is jammer’. Hij is een van de organisatoren van de betoging en net als zowat iedereen hier, heeft ook hij al gehoord van het protest van de ‘gele hesjes’. Zij vrezen dat de zorg om het klimaat hen in hun portefeuille zal treffen. ‘Daar hebben wij begrip voor’, zegt Toon. Maar hij, en velen met hem, willen niet geloven dat maatregelen die het klimaat kunnen redden, het leven per definitie duurder maken.

Zeker Xeno Dequeecker niet, vijftien jaar oud en student kunstonderwijs. Sinds hij in een boek over zijn grootvader las, oud-burgemeester in Deurne, is zijn interesse voor politiek mateloos. ‘Ik kijk elke week naar ­Villa politica. Op Instagram moedig ik mensen aan om meer te fietsen en de deelauto te gebruiken.’ Dat doen hijzelf en zijn mama ook, zegt hij, ‘net zoals we zo weinig mogelijk de verwarming aanzetten’.

Dat heeft ook financiële redenen, vertelt zijn moeder Anke Dequeecker (41). ‘Als alleenstaande ouder is het niet gemakkelijk om altijd de maand rond te komen. Wij hebben veel ­respect voor wat de gele hesjes zeggen. Ook Xeno weet dat het leven duur is.’

Maar de vijftienjarige weigert zich neer te leggen bij een tweespalt tussen de bezorgdheden van gele hesjes en die van hem en de 12.500 jongeren die samen met hem spijbelden om te betogen. ‘Het klimaat redden, hoeft niet te betekenen dat ons leven duurder wordt’, zegt hij stellig. ‘Waarom maken we openbaar vervoer niet ­gratis, in plaats van de auto’s duurder?’