Soms heet hij ‘Brusselsesteenweg’, soms ‘Parklaan’ of ‘Gentsesteenweg’. Chique namen voor wat in essentie een banale gewestweg is: de N9, die van Brussel naar Oostende tal van gemeenten dwars doormidden snijdt. Diezelfde N9 is nu ook een theaterstuk, dat vanavond in première gaat in Wetteren. Daarna reist de voorstelling, en een bijbehorende tentoonstelling, nog door naar Gent, Melle, Lede, Aalst, Asse en Brussel – allemaal plekken die de N9 doorkruist. ‘Het publiek krijgt op elke speelplek een lichtjes andere voorstelling te zien, gekruid met lokale verhalen’, zegt Koen Boes­man, die het stuk regisseerde en schreef.

Koen Boesman: ‘Omdat ik de route van Brussel tot Gent het beste ken. Ik woon zelf vlak bij de N9 in Melle. Ik moet voor mijn werk vaak in Aalst, Gent en Brussel zijn en heb er al vele uren slechtgezind in de file gestaan. Als je goed rond je kijkt, dan ontdek je een fascinerende wereld: lelijk, maar soms zo lelijk dat het weer mooi wordt. De N9 is een dwarsdoorsnede van Vlaanderen. In Molenbeek, waar veel mensen van Marokkaanse origine wonen, is de N9 een winkelstraat. Rond Aalst zie je dan weer veel verloederde industrie en oude hoerenkoten.’

‘Ja. Tegelijk zijn er heel wat dingen die ik nog niet wist over de N9. Het is een van onze oudste steenwegen, met een rijke geschiedenis. Het traject zoals we het vandaag kennen, is gebouwd door de Oostenrijkers, in 1704. In de jaren 50 werd de typerende macadam aangelegd. Maar de steenweg had de pech dat hij concurrentie kreeg van de E40. Daardoor is de N9 snel tot een tweederangsbaan gedegradeerd. De verloedering die je vandaag nog ziet, hangt daarmee samen.’

‘Dat het een plek is waar zich drama’s en veldslagen hebben afgespeeld. In 1966 is er op de N9 in Walfergem, in Asse, ooit een hele klas van de weg gemaaid door een dronken chauffeur. Na dat afschuwelijke ongeval werden in ons land de alcoholcontroles ingevoerd.’

‘Weinig mensen weten dat er tijdens de Eerste Wereldoorlog ook een belangrijke veldslag geleverd werd: zo heeft men op de N9 in Kwatrecht het Duitse leger drie dagen lang kunnen tegenhouden, zodat het Belgische leger zich achter de IJzer kon verschuilen. Al die verhalen komen aan bod in de voorstelling.’

‘Acht acteurs spelen “kantonniers”. Die waren verantwoordelijk voor het onderhoud van de gewestweg. Tijdens de voorstelling komen ze erachter dat hun functie wordt opgedoekt en dat ze dus, zoals de steenweg zelf, niet meer als nuttig worden gezien. Daarover gaat het stuk uiteindelijk: wat gebeurt er als je niet meer als waardevol wordt gezien?’

‘Iedereen die meewerkt aan het stuk, van de lichttechnici tot de acteurs, woont dicht bij de N9. Het is belangrijk dat iedereen in de ploeg zich met de N9 verbonden voelt. Om de voorstelling voor te bereiden hebben we met de hele artistieke ploeg de N9 gevolgd. Tijdens sommige stukken hebben we de bus genomen of gelift. Andere stukken legden we met de fiets of te voet af – dan valt je pas op hoeveel lawaai al die voortrazende auto’s maken. We hebben ook een statistiek van de steenweg gemaakt. Iemand had het gekke idee om alle duikwinkels van de N9 te turven. (grijnst) Wel, er is er wel degelijk een.’

‘Minder en minder. Steeds meer bordelen sluiten hun deuren of liggen er verloederd bij. Wat ook opvalt, is dat er langs de N9 nieuwbouwwijken ontstaan. Zo blijft de N9 leven.’

‘Dat Vlamingen plantrekkers zijn. Maar ook dat we heel snel zijn om elkaar als “anders” te labelen en buiten te sluiten. Zelfs al leven we op een paar centimeter van elkaar, het “Gij zijt niet van hier”-gevoel leeft hard. Zo is er een eeuwenoude ruzie tussen Papegem, een gehucht in Lede, en het naburige dorp Vlierzele. In de kerk van Vlierzele moesten inwoners uit Papegem altijd achteraan plaatsnemen, omdat ze “anders” waren.’

‘Nee, maar ik broed wel op een project over onze kanalen. Wat je op een kaart vindt, is vaak een interessant vertrekpunt voor een analyse van ons land en onze identiteit.’

‘N9’ van Aardvork/Koen Boesman gaat vanavond in première in CC Nova in Wetteren en trekt nog tot eind maart langs het parcours van de N9. Een tentoonstelling met kunst over de N9, gecureerd door Charlotte Peys, reist telkens mee.