De N-VA is met haar gevierde staatssecretaris Theo Francken wel wat gewend als het op damage control aankomt. Maar wat hij zondagavond op Facebook postte, stelde de partij toch voor een uitdaging. Francken zelf kreeg zijn stoere mening over ‘mannen die zich schminken, epileren, “sacochen” dragen en zwanger worden’ ook na tien pogingen niet gefinetuned en trok ze dan maar terug, zijn achterban gegeneerd achter­latend.

Voorzitter Bart De Wever keek toch al tegen een moeizame rentree aan: tijdens zijn vakantie gaven verschillende kopstukken van de partij toe dat ze zich de regeringsdeelnames sterker hadden voorgesteld. De beloften op sociaal-economisch en begrotingsvlak bleken, zelfs binnen de gunstige Zweedse coalitie, niet zo haalbaar als ze hadden gedacht. Nu moest hij ook nog een Twitterstormpje trotseren dat zijn ster­speler vanuit het zonnige Andalusië had veroorzaakt. Was het door de veelheid van uitdagingen dat hij zich op de ernst van dit laatste akkefietje verkeek?

De Wever verklaarde na het partijbureau dat ­Franckens mening over ‘mannen in lingerie’ niet die van de partij is, maar dat hij zich desondanks niet hoefde te excuseren. Dat is een blunder. De N-VA heeft zich inzake holebirechten altijd zeer vooruitstrevend getoond. De wanklank van Francken geeft voedsel aan het vermoeden dat die houding vooral tactisch is en gericht tegen de homofobe houding van vele moslims die ‘onze waarden’ niet ­delen. Door Francken niet tot een knieval te dwingen, laat De Wever de indruk ontstaan dat ‘de partij’ ter zake iets anders vindt dan haar populairste macho en dat dat mag. Daar bestaat een woord voor: hypocrisie.

Alle N-VA’ers hadden zondagavond meteen begrepen dat de faux pas van Francken onverdedigbaar was. Dit keer tweette niemand #iksteuntheo. Alleen een ondubbelzinnige herroeping, desnoods met verwijzing naar de verzengende Spaanse zon, kon nog soelaas brengen. Maar die uitweg koos De Wever niet. De onaantastbaarheid van ‘Theo’ is religie geworden.

Dit was nochtans de uitgelezen gelegenheid om in te grijpen in een politiek fenomeen dat out of control is geraakt. Francken toeterde in het weekend ook trots over zijn 170.000 likes op Facebook, een Belgisch record, en bewonderend over de 3 miljoen volgers van zijn Italiaanse collega Salvini. Zijn verslaving aan kicks op sociale media, ook op vakantie, is zorgwekkend. Zijn stijl, die hem heeft gebracht waar hij nu is, overvleugelt zijn verstand. Dat wordt zijn grootste bedreiging. De N-VA beseft voor het eerst dat ze niet alleen een troef, maar ook een probleem heeft dat Theo heet.