Hoeveel zal een vat olie kosten binnen drie jaar? Of binnen tien, twintig of dertig jaar? Geen sjeik die dat kan voorspellen. Vandaag bedraagt de olieprijs 67 dollar per vat, maar de voorbije vijf jaar fluctueerde die tussen 26 en 110 dollar per vat.

En toch moeten oliebedrijven proberen te voorspellen voor hoeveel dollars een vat olie in de toekomst van eigenaar zal wisselen. Rooskleurig ziet die toekomst er niet uit als alle deelnemende landen hun klimaatbeloften van het akkoord van Parijs nakomen. Het akkoord bepaalt immers dat de opwarming van de aarde beperkt moet worden tot 2 graden Celsius boven het pre-industriële tijdperk. Het gevolg daarvan is dat fossiele olie op langere termijn niet meer mag gebruikt worden, en dat de CO₂-uitstoot in 2070 netto naar nul moet gaan.

Oliebedrijven zijn zich allemaal bewust van de grote risico’s van het klimaatakkoord. In het jaarverslag van BP lezen we bijvoorbeeld dat klimaatverandering en de overgang naar een CO₂-arme economie ‘de kosten kunnen verhogen, de vraag naar onze producten verminderen, de omzet beperken en een rem zetten op bepaalde groeimogelijkheden’.

Volgens Sarasin & Partners geloven de oliebedrijven hun eigen langetermijnvoorspellingen niet

Maar dat bewustzijn vertaalt zich niet in de harde cijfers, ontdekte de Londense fondsenbeheerder Sarasin & Partners, zo blijkt uit een pas verschenen rapport. Alle onderzochte oliebedrijven voorspellen een prijs tussen 70 en 80 dollar per vat voor 2020 of 2021. Daarna verwachten ze dat de prijsstijgingen gelijke tred zullen houden met de inflatie, of dus jaarlijks 2 procent zullen stijgen.

Die voorspellingen zijn meer dan wat de denktank Oil Change International voorspelt. Als we de doelstelling van 2 graden Celsius halen, zal de vraag zodanig afnemen dat de prijs in 2040 nog 35 dollar per vat zal zijn – daarbij wordt geen rekening gehouden met de inflatie.

Volgens Sarasin & Partners geloven de oliebedrijven hun eigen langetermijnvoorspellingen niet. Want in de documenten van oliebedrijven staat doorgaans met welke prijs ze rekening houden bij hun investeringen. Voor Shell en Total, bijvoorbeeld, moet het oppompen al rendabel zijn aan een prijs van 40 dollar per vat. Bij BP is dat 35 à 40 dollar. Dat geeft aan dat de oliebedrijven zelf bevreesd zijn voor veel lagere prijzen in de toekomst.

Sarasin & Partners hekelt in zijn rapport het gebrek aan transparantie bij de oliebedrijven, waardoor de belegger in het ongewisse blijft over de risico’s. Terwijl het net de belegger is die zal opdraaien voor de afboekingen die de oliebedrijven zullen moeten doen.

Onschuldig zijn rooskleurige berekeningen immers niet, geeft Total ergens verscholen in zijn jaarverslag toe. De gas- en oliegigant stipt aan dat als de gas- en olieprijzen op lange termijn met 10 procent zakken, de nettowinst voor 2017 de helft lager zou zijn.

De boodschap van de fondsenbeheerder is dan ook zonneklaar: beleggers moeten de druk opvoeren op oliebedrijven én hun revisors om op zijn minst te weten hoe ze zelf écht over de toekomst van olie denken.

In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.