Verhuizing Amerikaanse ambassade is vooral symbolisch Lees verder onderaan

Gaza-stad‘Vroeger betoogden de Palestijnen tegen Yasser Arafat. Nu hebben we geen drinkwater en nauwelijks vier uur stroom per dag, maar niemand durft tegen Hamas op straat te komen’, zegt Samah Ahmed (38), een scoutsleidster in Gaza. Jaren geleden werd Ahmed, een aanhangster van de Fatah-partij, tijdens een betoging door een politieagent van Hamas in de rug gestoken en daarna in het politiekantoor in elkaar geslagen. ‘Hier in Gaza leven wij onder een dubbele bezetting: die van Israël en die van Hamas.’

Hamas vs. Fatah

Ahmed zegt wat velen in Gaza denken, maar niet hardop durven te zeggen. Hamas greep in 2007 de macht in Gaza, door de meer gematigde Fatah-partij van Mahmoud Abbas met veel geweld uit de smalle kuststrook te verdrijven. Recente verzoeningspogingen tussen Fatah en Hamas leken veelbelovend, maar zitten weer volledig in het slop sinds het bezoek van Rami Hamdallah, de premier van de Palestijnse Autoriteit. Hamdallah ontsnapte toen ternauwernood aan een aanslag op zijn leven in Gaza. Hamas ontkent daarachter te zitten, maar sindsdien zakt het verzoeningsproces weg in een diepe coma.

De bevolking van Gaza weet intussen niet meer wie de schuld te geven van de dagelijkse misère: Israël en Egypte, die Gaza hermetisch afsluiten, het radicale Hamas-bestuur of de strafmaatregelen van de Palestijnse Autoriteit. Hoe dan ook heeft Hamas na elf jaar bestuur onder de bevolking heel wat krediet verspeeld. Het is politiek en financieel verzwakt, en heeft tussen december 2008 en augustus 2014 drie oorlogen tegen Israël verloren.

‘Tenslotte heeft het Iers Republikeins Leger uiteindelijk toch ook zijn wapens ingeleverd?’ Ahmed Yousef Hamas

De mars van de Grote Terugkeer, die vandaag en morgen in een grote slotbetoging moet uitmonden, is daarom de gedroomde kans voor Hamas om de aandacht weer helemaal te vestigen op Israël en de bezetting, in een poging om zijn populariteit in Gaza weer op te krikken. De radicale beweging heeft tijdens deze mars van het grenskamp in Malaka zijn politieke uithangbord gemaakt.

Twee benen

Hamas hinkt op twee gedachten. Terwijl de strijders van de gewapende tak, de Qassam-brigades, met wapens en balaclava’s paraderen door de straten van Gaza, vatten sommige leden in het kamp van Malaka ongegeneerd post voor een propagandabord met Mandela, Ghandi en Martin Luther King. Ze prediken intussen de ongewapende strijd.

Ahmed Yousef, een vertrouweling van leider Ismail Haniyeh, geeft tijdens een gesprek in Gaza-stad toe dat de beweging nooit had verwacht dat het internationale isolement na de machtsgreep in 2007 zolang zou blijven duren. Niet alleen in Israël en in de VS, ook in de Europese Unie staat de beweging nog altijd op de lijst van terreurorganisaties. Yousef: ‘Vooral van Europa begrijpen we dat niet. Het belet ons om contacten te hebben op het allerhoogste niveau, al vinden al jaren hoge onofficiële ontmoetingen plaats tussen Hamas en vertegenwoordigers van zowat elke EU-lidstaat.’

Hamas verwacht veel meer van de Europese Unie dan van Amerika, zegt Yousef, die aan de islamitische universiteit van Gaza Amerikaanse politiek doceert. ‘Amerika verdient beter dan die idioot in het Witte Huis. Maar hopelijk is het nu voor iedereen – Mahmoud Abbas inbegrepen – duidelijk hoezeer Amerika al jaren partij kiest voor Israël.’

Federatie van Heilige Land

Als er gemeende vredesonderhandelingen komen, is Hamas eventueel tot veel bereid. Zelfs tot het ontwapenen van de gewapende tak. ‘Tenslotte heeft het Iers Republikeins Leger, dat ik meermaals heb bezocht, uiteindelijk toch ook zijn wapens ingeleverd? Op dezelfde manier zouden de Qassam-brigades kunnen opgaan in een toekomstige regering voor Gaza, of in het politiekorps.’

Hamas wil een oplossing uit het conflict. ‘We hebben drie verwoestende oorlogen verloren. De betogingen aan de grens met Israël moeten de wereld wakker schudden. Het is onfair dat Israël alle joden ter wereld uitnodigt naar Israël te komen, maar ons de toegang tot historisch Palestina ontzegt. De joden hoeven niet weg, één federale staat voor twee volkeren lijkt mij de beste uitweg uit het conflict: de Federatie van het Heilige Land.’

Maar wie gelooft de nieuwe lijn die sommige Hamas-leiders prediken? Israël alvast niet en de Palestijnse Autoriteit voorlopig evenmin.