Terug naar vorige donderdag, toen de Duitse muziekindustrie haar ‘Echo’s’ uitreikte. Die prijzen zijn een beetje te vergelijken met de Vlaamse Mia’s (Music Industry Awards), zij het dat ze in eerste instantie aangestuurd worden door het publiek en de verkoopcijfers.

Het Duitse rappersduo Kollegah & Farid Bang was in twee categorieën genomineerd: voor album van het jaar met Jung, brutal, gutaussehend 3 en als artiest van het jaar in de categorie ‘Hip-Hop/Urban national’.

Album van het jaar werden ze niet, ondanks dertig miljoen streams. De concurrentie van Ed Sheeran, de in Duitsland waanzinnig populaire Kelly Family, de Duitse rockband Die Toten Hosen en de schlagerzangeres Helene Fischer was te groot. Maar als hiphop-artiesten van het jaar kregen ze wel een prijs.

Lof op het eigen lichaam

Er wordt Kollegah en Farid Bang antisemitisme voor de voeten geworpen, op grond van twee zinnen vooral. Op het eigenlijke album is de quote te horen: Mache wieder mal ’nen Holocaust. In de luxeversie van JBG3, op een extra EP, looft het duo hun opgepompte bodybuilderslichamen met: Mein Körper definierter als von Auschwitzinsassen uit het nummer ‘0815’. De vergelijking met het lichaam van de slachtoffers van Auschwitz werd vooral als pijnlijk ervaren omdat de prijs werd uitgereikt op 12 juni, de dag dat Israël de Holocaust herdacht.

Kollegah trok zich weinig van de heisa aan en ging dit weekend twee keer naar een beurs voor bodybuilders, in het gezelschap van een aantal bodyguards. ‘We wandelen daar vreedzaam rond om aan iedereen duidelijk te maken dat we geen ruziemakers zijn’, meldde hij. Waarna droogjes volgde: ‘Dat was een grapje.’

Wat nu met de Echo?

Duitsland steigerde na de bekendmaking van de winnaars, en grijpt nu in. De organisatie van de Echo’s laat weten dat hun prijzen door de hele affaire in een verkeerd daglicht worden gesteld. ‘We willen in alle duidelijkheid melden dat we elke vorm van antisemitisme, vreemdelingenhaat, vrouwonvriendelijkheid, homofobie en verheerlijking van geweld afwijzen.’ De mechanismen die gebruikt worden om de winnaars te bepalen, worden ‘geanalyseerd en vernieuwd’. Hoe dat zal gebeuren, is nog niet bekend.

De reacties nemen brede proporties aan. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas reageerde, er wordt opgeroepen tot een radioverbod, op de Duitse openbare tv-zenders wordt gepleit voor een afschaffing van de prijzen en het Notos Quartett, dat vorig jaar won in de categorie ‘klassieke muziek’, liet op zijn Facebookpagina weten dat het zijn prijs terug inlevert. Die ‘Trofee der Schande’ hoort niet in de prijzenkast, klinkt het.

Verbale provocatie als artistieke vrijheid

Kollegah zelf is als persoon ook niet onbesproken. In 2013 werd hij aangeklaagd nadat hij in een discotheek twee bezoekers slagen en verwondingen had toegebracht. Hij ontkende niet, maar het gebeurde uit zelfverdediging, pleitte hij. Bij gebrek aan bewijzen werd hij vrijgesproken.

De Duitse rocker Peter Maffay, die bij ons bijna uitsluitend bekend is van de zeemzoete huwelijksfeestplakker ‘Du’, vond de nominaties voor Kollegah & Farid Bang ronduit ‘macaber en beschamend’. En dat zei hij nog voordat ze een prijs pakten. De ethische raad van de Duitse muziekindustrie was vooraf ook al samengekomen en had beslist het duo niet te schrappen van de nominatielijst: ‘Verbale provocatie is een typisch kenmerk van het genre en behoort – zolang de wetten niet worden overtreden – tot de artistieke vrijheid.’

De twee rappers mochten zelfs optreden op de gala-avond en ook daarrond bestond discussie, die – alweer door Echo zelf – werd gecounterd. ‘Het gaat om twee buitengewoon succesrijke vertegenwoordigers van het genre, die sinds meer dan tien jaar door heel veel mensen in dit land worden beluisterd. We moeten als maatschappij daarnaar kijken en erover praten, in plaats van in te zetten op stigmatiseren en uitsluiting.’ Nochtans had het Duitse Auschwitz-comité al gesproken over een ‘slag in het gezicht’ voor alle overlevenden.

Farid Bang reageerde op Facebook, nadat een Auschwitz-overlevende de zinsnede ‘ruw en waardeloos, en zelfs verachtelijk’ had genoemd. Bang verontschuldigde zich en schreef dat het nooit in zijn bedoeling lag iemand persoonlijk te kwetsen. In de zin die daaraan voorafging, had hij wel gemeld dat hij duizenden berichten had gekregen van diverse godsdiensten en herkomsten waarin werd bevestigd dat zij de tekst niet als racistisch of opruiend beschouwden.

Bronnen: sueddeutsche.de, echopop.de, zeit.de, welt.de, bild.de