Vorig weekend verraste Netflix iedereen. Tijdens de Superbowl – het meest bekeken tv-moment in de VS – lanceerde het onverwacht de trailer voor het derde deel van de succesvolle Cloverfield-filmreeks. Niet alleen dat, maar de film was meteen te bekijken voor alle Netflix-abonnees. Was dit dan de toekomst van de filmindustrie? Zouden zelfs topfilms nu zo uitkomen – niet in de bioscoop, niet aangedreven door een wereldwijde barnumcampagne, maar gewoon op Netflix gedropt en met één welgemikt reclamespotje (weliswaar eentje van 5 miljoen dollar) gelanceerd?

Een dag later verschenen de eerste recensies, en klonk het verhaal heel anders: The Cloverfield paradox is zo’n puinhoop, dat de filmstudio Paramount groot gelijk had de prent niet in de zalen te brengen. En toen uitlekte dat Netflix ruim 50 miljoen had betaald voor de film – of iets meer dan het productiebudget – rees plots de vraag, of de streamingreus wel goed weet waar hij mee bezig is.

Het antwoord luidt, meer dan waarschijnlijk, ‘ja’. Wie een bioscoopticket had gekocht voor The Cloverfield paradox, had zich misschien bekocht gevoeld. Maar de scifi-fan die de film gewoon aanklikte in Netflix, beleefde waarschijnlijk een heel aangename avond. Alleen Netflix weet natuurlijk hoeveel Cloverfield-fans meteen de film hebben opgezet of zelfs een nieuw abonnement hebben genomen. Maar de stunt op zich – een nieuwe film in een populaire franchise gewoon droppen tijdens de Superbowl – is al een staaltje bravoure dat tot de verbeelding spreekt. Een beetje zoals een Tesla in een baan rond de zon slingeren.

Ruimdienst

Deze week vernamen we dat nog een andere sci-fi prent, Extinction, bij Netflix zal terechtkomen. En om dezelfde reden: de producent – in dit geval Universal – keek op tegen de kostprijs van een bioscooprelease.

Dat filmproducenten nu in toenemende mate met Netflix in zee gaan, is niet meer dan logisch: beide partijen hebben erbij te winnen. Een film die een gegarandeerde hit is (maar hoeveel zijn er dat tegenwoordig nog?), die brengen ze liefst eerst in de bioscoop uit – daarna kunnen ze nog eens opnieuw cashen bij diensten als Netflix. Maar wat als het budget uit de hand is gelopen, de film doet het slecht bij een testpubliek en het ziet ernaar uit dat de productiekosten – laat staan de promotiekosten – niet kunnen worden gerecupereerd? In het verleden zou zo’n film dan straight-to-dvd gaan, recht naar de videotheken. Maar de videotheken en de dvd’s zijn weg – platgeknepen door Netflix. Het is dus ironisch, maar ook heel logisch, dat Netflix nu deze rol als ‘opruimdienst’ van de filmsector op zich neemt.

Mid-budget

De filmwereld is inmiddels zelf ook sterk veranderd. In de bioscoop regeren nu films die gemaakt zijn met een gigantisch budget – 200 miljoen dollar en meer. Ze maken haast zonder uitzondering deel uit van een franchise: Marvel, Star Wars, Harry Potter, James Bond. De hoofdrolspeler doet daarbij niet zo ter zake, want geen enkele acteur van de huidige generatie heeft de ‘star power’ om te garanderen dat zo’n dure prent uit de kosten geraakt.

Een groot verschil met het Hollywood van tien of twintig jaar geleden. Toen liepen de bioscopen vol voor degelijk gemaakte Hollywoodkost, gedraaid met een middelmatig budget (pakweg 20 à 50 miljoen dollar) en met een ster als Tom Cruise in de hoofdrol. Het recept werkt al enkele jaren niet meer. Toch niet in de bioscoop.

Maar eind 2017 lanceerde Netflix plots Bright. Met een voor Netflix imposant maar naar Hollywoodnormen bescheiden budget van zo’n 90 miljoen dollar, en getrokken door de naam Will Smith. Bright kreeg matige kritieken. Maar de kans is reëel dat het voor Netflix een succes was – vandaar wellicht de investering in Cloverfield.

Netflix heeft al laten weten dat het dit jaar zo’n tachtig films wil uitbrengen. Het totale budget dat het Amerikaanse bedrijf wil uitgeven aan films én series is 8 miljard. Een fors bedrag, maar een beetje rekenwerk leert dat je daar geen tachtig blockbusters van 200 miljoen dollar voor koopt. Wel haalt Netflix grote namen binnen als Martin Scorcese en Robert de Niro.

Niet onbelangrijk detail: Netflix weet dat het in 2019 alle films uit de Disney-stal verliest en dat die films zullen terechtkomen in een nieuwe Disney-streamingdienst. En dan hebben we het niet alleen over de onverslijtbare familiefilms, maar ook de Star Wars- en Marvel-franchises. Netflix moet zijn catalogus dus dringend aanvullen. Daarom zullen we nog veel van deze mid-budget, door een Hollywoodster getrokken genrefilms zien opduiken. In sommige gevallen omdat Netflix ze zelf heeft geproduceerd, zoals Bright. In andere gevallen omdat de producent de concurrentie in de bioscopen bekijkt, dan zijn reclamebudget, en zucht: ‘Daar begin ik niet aan!’