De oppositie wist niet waar ze het had toen Benoît Piedboeuf (MR) afgelopen nacht om een tweede lezing vroeg van de wetteksten over de effectentaks. Nadat minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) eerder deze week de oppositie net had aangemaand niet te veel politieke spelletjes te spelen – het zou toch niks uithalen, de teksten zouden uiteindelijk toch wel goedgekeurd raken – ging uitgerekend de MR van premier Charles Michel op de rem staan.

Na een korte nacht stonden de groenen al snel klaar met een communiqué. ‘Totaal gebrek aan leiderschap’, vond Groen-fractieleider Kristof Calvo. ‘Het wantrouwen tussen de meerderheidspartijen is zo groot dat hervormen onmogelijk wordt.’ Piedboeuf spreekt tegen dat er wantrouwen heerst in de meerderheid. ‘De oppositie had bepaalde elementen van het Zomerakkoord al vertraagd (de PS vroeg een tweede lezing van het luik over de vennootschapsbelasting en ook voor het onbelast bijklussen tot 500 euro vroeg de oppositie meer tijd, nvdr.). Maar in het akkoord zitten bepaalde evenwichten, het is één coherent geheel. Vergelijk het met Lego, je kunt daar niet zomaar een paar bouwsteentjes van weghalen. Daarom heb ik overleg gepleegd met de meerderheidspartijen om ook voor de effectentaks een tweede lezing te vragen.’

Op de rem gaan staan om het hele Zomerakkoord te vertragen dus? ‘Inderdaad’, zegt Piedboeuf. ‘De andere partijen waren akkoord. De N-VA kon dat natuurlijk moeilijk zelf doen, zij hebben met Johan Van Overtveldt de bevoegde minister in huis. Ook de andere Vlaamse partijen waren wat afwachtender. Daarom heb ik het op mij genomen.’

In de conferentie van de voorzitters werd de zaak vanmiddag nog besproken. Erg vlot leek dat niet te lopen. De regering zou voorrang vragen voor de vennootschapsbelasting, waarop CD&V dan toch zou geijverd hebben om de effectentaks ook al mee te nemen. Groen vroeg een schorsing, maar Open VLD-fractieleider Patrick Dewael had de vergadering op dat moment al met slaande deuren verlaten. Uiteindelijk heeft de conferentie van voorzitters beslist om de Kamer vrijdag te laten stemmen over de hervorming van de vennootschapsbelasting. De effectentaks en het onbelast bijverdienen worden pas in januari verder behandeld.

‘Mag geen gimmick worden’

De regering oogst in het parlement wat ze maanden geleden gezaaid heeft. Het Zomerakkoord werd afgelopen zomer uitgetekend. Toch duurde het tot 8 december voor de teksten helemaal rond waren. Na allerhande kritische adviezen, niet in het minst door de Raad van State, moest het akkoord (licht) bijgestuurd worden. In de entourage van de premier verdedigen ze de aanpak met hand en tand. ‘We hebben adviezen gevraagd, de opmerkingen van de Raad van State en Nationale Bank afgewacht en beantwoord. Dit is bovendien een enorm pakket aan maatregelen. Het is normaal dat dat tijd vraagt. De naam ‘Zomerakkoord’ moet ook geen gimmick van de oppositie worden.’

Maar dat het parlement zich niet zomaar voor de regeringskar zou laten spannen om de teksten er op een drafje door te jagen, stond in de sterren geschreven. Meer nog, dat stond de voorbije jaren ook al in de sterren geschreven. De toenmalige N-VA-fractieleider Hendrik Vuye trok toen de regering aan de oren voor dat eeuwige haastwerk. Vuye was het beu dat het parlement in de december telkens in overdrive moest gaan omdat de regering pas heel laat met teksten op de proppen kwam.

Mails van bij de premier

‘De regering organiseert het elke keer weer zo dat ze de problemen alleen maar groter maakt’, zegt CD&V-Kamerlid Roel Deseyn. Hij is lid van de commissie Financiën, waar de teksten werden behandeld. ‘Ze onderschatten het volledig. Er is een compleet gebrek aan parlementaire kennis. Ze zouden beter wat meer tijd investeren in contact met het parlement. Nu schermen ze alles af tot het allerlaatste moment, waarna wij de teksten snelsnel moeten goedkeuren. Niemand voelt zich dan nog geroepen om de regering te depanneren.’

Het zit Deseyn vooral hoog dat de regering het parlement denkt te kunnen sturen. ‘We krijgen hier mails vanop het kabinet van de premier. Nobele onbekenden die ons gaan uitleggen hoe we ons werk moeten doen. Zo werkt het toch niet?’ Die regeringsadviseurs gaan er dan van uit dat de oppositie geen hoorzittingen, een tweede lezing of adviezen vraagt voor een vuistdik document dat ze nog geen twee weken geleden pas heeft gekregen, zegt de CD&V’er. ‘Maar dat is toch de normaalste zaak van de wereld. Je kunt de oppositie toch niet verwijten dat ze haar werk doet? Op den duur zijn zij de enigen die nog wat weerwerk bieden.’

SP.A-fractieleider Meryame Kitir rekent voor dat de regering meer dan genoeg tijd heeft gehad. ‘Negen maanden geleden zijn ze aan dit akkoord begonnen. Vijf maanden geleden werd het beslist in het Zomerakkoord. Maar ze stelden alles uit en bluften in de hoop het parlement te kunnen passeren. Het is gewoon het wantrouwen en het geruzie binnen de eigen meerderheid dat hen nu de das omdoet.’

Vijf dagen vertraging of zestig?

Door een tweede lezing te vragen, loopt de behandeling zeker vijf dagen vertraging op. Maar Damocles heeft nog meer zwaarden boven het Zomerakkoord hangen. Minister-president Rudy Demotte (PS) van de Franse gemeenschap dreigt nog altijd met een belangenconflict. De maatregelen om onbelast 500 euro per maand bij te verdienen, komen op het terrein van zijn regering, vindt hij. Toch is er geen overleg geweest, zegt Demotte. In het Overlegcomité van woensdagochtend werd daarom beslist om een werkgroep met de betrokken minister donderdag een ultiem overleg te laten houden. Komen zij er niet uit, dan grijpt Demotte naar het belangenconflict. De lange baan wordt dan in één klap zestig dagen langer.