‘Er zit een Johnny in ­ieder van ons’, zei de Franse president Emmanuel Macron als ­reactie op de dood van Frankrijks grootste rocker. Wat hij daarmee bedoelt, is dit: ieder van ons wil verder springen dan zijn instinct hem of haar afremt. Ieder van ons wil zijn of haar opvoeding laten voor wat ze is. Misschien wil ieder van ons ­succesvol de dood tarten.

Kortom, ieder van ons wil graag een beetje God zijn.

Johnny wist daar wel weg mee. Zijn erg spectaculaire concerten in de jaren 90 leken elke keer weer een aanval op het vorige record. Om zijn vijftigste verjaardag te vieren, huurde hij het Parc des Princes af: om bij het podium te geraken, doorkruiste hij het hele stadion, omringd door zijn bodyguards. Vijf jaar later arriveerde hij met een helikopter in het Stade de France. En om zijn 40 jaar in het vak te vieren, koos hij de Eiffeltoren uit als locatie, voor 500.000 mensen live en 10 miljoen op televisie. Twee jaar later deed hij dat opnieuw, voor 700.000 mensen.

Hij was iemand met wie babyboomend Frankrijk opgroeide, zoals Engeland Paul McCartney en wij Will Tura hebben. Hij was gewoon deel geworden van de Franse psyche

Het werkte wat op de lachspieren en tegelijk had het iets aandoenlijks, want die 700.000 mensen waren er natuurlijk wel, en ze hielden van die kwast met zijn gedateerde glitter­jasjes, zijn geverfde kuif, zijn ­eindeloos opgelapte gezicht en zijn imago van onverslijtbare rocker. Johnny was voor hen ‘sang pour sang’, Mister 100%.

Hij was iemand met wie baby­boomend Frankrijk opgroeide, zoals Engeland Paul McCartney en wij Will Tura hebben. En hij belichaamde een periode waarin de Francité bloeide, misschien voor het laatst. Hij was gewoon deel geworden van de Franse psyche.

Vonk

Jean-Philippe Smet, zoon van een pijnlijk afwezige Belgische vader en een Française, was er 14 toen hij in 1957 Loving you zag, de eerste film waarin Elvis Presley de hoofdrol speelde. Het was een vonk die de Franse cultuur zou veranderen. Smet liet de school voor wat ze was, nam een gitaar, schudde met zijn heupen, trakteerde de Fransen op covers van ‘Tutti frutti’ en ‘Blue suede shoes’ en veroorzaakte rellen waar hij maar kwam.

In 1959 kreeg hij een platencontract. Perfect op tijd voor wat vandaag nostalgisch les années yéyé ­genoemd wordt, een periode waarin de Franse babyboomers de Amerikaanse rock en twist omarmden als de soundtrack van een nieuwe generatie. Toen het radioprogramma en popmagazine Salut les copains in de zomer van 1963 zo’n 200.000 fans op een concert trakteerde op de Place de la Nation in Parijs, waren hij en zijn blonde lief Sylvie Vartan het koningskoppel. Jaren waren ze goed voor ettelijke roddelartikels en één zoon, David.

Terugluisterend klinkt die prille Johnny best fris. De cover ‘T’aimer follement’ mag dan nog wat variété in zich dragen, het zelf geschreven B-kantje ‘Laisse les filles’ – helemaal geënt op Elvis en Little Richard – was in april 1960 het eerste rock-’n-rollmoment op de Franse televisie. Zoals bij Elvis en The Beatles zorgde het nieuwe massamedium ervoor dat Johnny in één klap berucht werd.

Hij bouwde zijn carrière uit via meerdere kanalen. Hij draaide meer dan dertig films, waarvan enkele, ­zoals The man on the train en Ven­geance, ook door de recensenten goed ontvangen werden. Hij volgde de buitenlandse trends goed op en riep vaak buitenlandse hulp in. Zo huurde hij muzikanten als The Jordanaires en Jimmy Page in, en had hij in 1966 Jimi Hendrix mee in zijn voorprogramma. En hij was een mediabeest, goed voor tientallen covers van Paris Match.

Duurzaam

Ook al woonde Hallyday de jongste jaren deels in Los Angeles, in de VS en in Groot-Brittannië stond zijn ster niet hoog. Daar was hij hooguit de Franse Elvis, een ambassadeur van de blues en de rock die aan die genres een wat kitscherige Franse draai gaf. In Zuid-Amerika stond zijn ster een stuk hoger en kon hij grote tournees afwerken.

Wat Johnny Hallyday tot legende maakte, was zijn duurzaamheid. De man blééf gaan. Hij maakte al bij al degelijke platen tot 2015 en bleef maar optreden: 183 tournees heeft hij gedaan, voor bijna dertig miljoen mensen. Vijftig albums, meer dan duizend liedjes. Vele keren kwam het nieuws dat hij zijn stijl vernieuwd of zichzelf herbrond had. Tussendoor: scheidingen, spektakels, operaties, hits, schandalen. Het loonde: hij bleef gigantisch veel verkopen.

Het nieuws dat hij longkanker had, afgelopen maart, leek gewoon een nieuwe uitdaging. De oerrocker over wie verhaald werd dat hij gewoon was blijven roken en drinken en eten alsof elke dag de laatste was, kon toch niet versleten zijn? Toch wel. De medische aanpak werkte niet, Hallyday perste er nog eens ­alles uit in een laatste tournee met Eddie Mitchell en Jacques Dutronc (als Les Vieilles Canailles), maar in november zwollen de geruchten aan.

Hij overleed thuis in Marnes-La-Coquette. Johnny Hallyday had uit zijn vier huwelijken twee kinderen, David en Laura. Hij was sinds 1995 samen met de 32 jaar jongere Laeticia Boudou, met wie hij twee Viet­namese adoptiekinderen had – Jade en Joy.