Catalonië, Paradise Papers en Saudi-Arabië. Drie totaal verschillende nieuwsverhalen die tegelijk de actualiteit beheersen. Ze hebben op het eerste gezicht niets met elkaar te maken. Maar er is een gemeenschappelijke conclusie: in de globale, diverse en onstabiele wereld van vandaag is een overtuigend Europees project een noodzaak.

Wat Catalonië betreft, heeft N-VA-voorzitter Bart De Wever een punt: het is niet de Partido Popular die argumenten moet putten uit de voorgeschiedenis van partijen. Daarvoor is de partij van de Spaanse premier Mariano Rajoy nog te zeer verbonden met haar franquistische erfenis. Maar dat het antwoord op de problemen van vandaag niet in het verleden te zoeken valt, geldt voor velen.

Het komt er wel op aan lering te trekken uit wat is gebeurd en de fouten van weleer niet te herhalen. De stelling dat het antwoord op de uitdagingen waartegen we vandaag aankijken alleen op Europese schaal te vinden is, valt niet te betwisten. Die wetenschap verplicht alle verantwoordelijken ertoe, elk op hun plaats, die Europese dimensie voorop te stellen, of ze minstens niet nodeloos te ondergraven.

Paradise Papers, net als vroeger journalistiek speurwerk zoals de Panama Papers, toont aan dat het zinloos is dat staten elkaar vliegen proberen af te vangen door belastingvoordelen voor de aller­rijksten op te zetten. Het eindigt ermee dat die geprivilegieerden nergens iets bijdragen. En de ongeziene politieke omwenteling die in het olierijke Saudi-Arabië aan de gang is, degradeert het identiteitsconflict in Noord-Spanje ineens tot een anachronistische zijvertoning. Onstabiliteit op het Arabische schiereiland kan verstrekkende gevolgen hebben, zowel voor onze energievoorziening en de rust op de financiële markten, als voor de Saudische rol in de verspreiding van extremistisch islamisme en zijn uitlopers in terrorisme.

We kijken naar Europa om meer billijkheid te brengen in de fiscale regels en we foeteren als de Europese soft power weer eens afwezig blijkt op het internationale machtsniveau. Maar als het erop aankomt de nationale staten te laten verwasemen en van Europa ons grote, gezamenlijke vaderland te maken, deinzen we terug. Nochtans is dat een noodzaak, ook als we de grote culturele en nationale diversiteit op ons continent willen erkennen én tegelijk ook beheren. We riskeren anders dat Europa aan twee kanten legitimiteit verliest: in zijn rol als overkoepelende entiteit én in zijn rol als externe verdediger van onze welvaart en stabiliteit.