‘Er zijn geen twee mensen te vinden die meer gedaan hebben om Fox News Channel om te bouwen tot een machtige cultureel-politieke kracht, dan Roger Ailes en Bill O’Reilly.’ Met die zin begon The New York Times woensdagavond het artikel over het ontslag van Fox News’ populairste presentator Bill O’Reilly. Roger Ailes was tot vorige zomer de ceo van de veelbesproken conservatieve, Amerikaanse nieuwszender. Toen moest hij, net als O’Reilly nu, opstappen na aanhoudende beschuldigingen van seksuele intimidatie.

Niemand trekt meer kijkers

Al sinds 1996 zaten Ailes en O’Reilly zij aan zij in de cockpit van de conservatieve zender die de vergeten onderbuik van Amerika bij de kraag wist te vatten. Ailes werkte achter de schermen, O’Reilly óp het scherm als absoluut kijkcijferkanon.

Er is in de VS geen enkele talkshowhost, bij geen enkel cable network, die meer kijkers trekt dan O’Reilly. Meer dan 3,5 miljoen mensen keken dagelijks naar zijn talkshow The O’Reilly Factor. Sinds begin deze maand, toen The New York Times uitbracht dat Fox News voor 12 miljoen euro schikkingen trof met vijf vrouwen die O’Reilly beschuldigden van verregaande intimidatie, kropen de kijkcijfers zelfs tot boven de 4 miljoen.

In ruil voor het geld dat Fox News hen betaalde, moesten de vrouwen zwijgen over O’Reillys ongepast gedrag.

Hoe O’Reilly het deed

The NY Times sprak met slachtoffers en getuigen en zag een patroon in O’Reillys werkwijze.

‘Eerst bouwde hij een band met de vrouwen op. Hij gaf hen advies en hielp hen hogerop te geraken. Dan begonnen de seksuele avances. Sommigen vreesden voor hun carrière als ze er niet op ingingen.’

Het dossier van O’Reilly dat de krant na intensief onderzoek publiceerde, lijkt wel een exacte kopie van het verhaal waardoor Ailes in de zomer moest opstappen. Ook hij had jarenlang vrouwen op een soortgelijke manier onder druk gezet, om seks met hen te hebben.

Onder meer de door Donald Trump geplaagde Megyn Kelly bleek een slachtoffer van Ailes. Kelly schreef in november een boek. Daarin beschrijft ze hoe Ailes ‘fysieke avances’ maakte en hoe hij haar voorstelde haar carrière een duwtje te geven in ruil voor seksuele gunsten. Eind vorig jaar verkaste Kelly alsnog naar NBC.

Machocultuur bij Fox

Heel wat Amerikaanse media concludeerden de voorbije dagen dat Fox News doordrongen is van een schijnbaar onuitroeibare machocultuur. Dat Fox News twee van de door The New York Times uitgespitte O’Reilly-schikkingen trof ná Ailes’ ontslag, zegt veel over de mentaliteit in het bedrijf. Net voor zijn ontslag wist O’Reilly bovendien zijn contract te verlengen. Zijn jaarloon? 18 miljoen euro. Daarnaast lijken de 12 miljoen euro aan schikkingen peanuts. Ook Ailes werd wel bijzonder vriendelijk bedankt voor bewezen diensten: hij vertrok deze zomer met meer dan 37 miljoen euro ontslagpremie in zijn achterzak.

Murdoch haalde de schouders op

Fox News Channel is via moederbedrijf 21th Century Fox in handen van de Murdoch-familie. Sinds Ailes’ vertrek bestiert mediamagnaat Rupert Murdoch zelf de boel bij Fox News.

Geruchten over O’Reilly’s gedrag sluimeren al jaren, maar volgens The New York Times zouden de eerste klachten al in 2002 ingediend zijn. Voor O’Reilly’s bazen waren die geruchten dus al net zolang feiten. Toch heeft Murdoch ze altijd schokschouderend weggewuifd. Murdoch heeft altijd een boontje gehad voor mensen die de politieke correctheid van de mediawereld tartten.

O’Reilly valt zeker in die categorie. Maar belangrijker voor Murdoch is dat O’Reilly hem bakken geld opbracht. Zijn show zou tussen 2014 en 2016 alleen al meer dan 415 miljoen euro aan advertentie-inkomsten opgeleverd hebben.

Toch laat Murdoch hem vallen

Na de recente onthullingen van The New York Times zouden al meer dan vijftig adverteerders zich teruggetrokken hebben. Geld is een sterk argument, bedrijfsstrategie is dat ook. Want Murdoch aast nu voor de tweede keer op de Britse kabelaar Sky. Een tijd geleden was Murdoch al flink op weg Sky aan zijn portfolio toe te voegen. Toen gooide het hackingschandaal rond News of the World roet in het eten. De Britse mediaregulator, Ofcom, blokkeerde daardoor de deal.

Murdoch heeft intussen een nieuwe poging in gang gezet. Het dossier zit in de ‘fit en proper’- procedure. Vóór 16 mei moet Ofcom beslissen of 21th Century Fox een ‘gepaste’ eigenaar van Sky kan zijn. Onthullingen over een sterpresentator van een dochterbedrijf die verwikkeld is in een seksschandaal, zijn behoorlijk slecht getimed.

O’Reilly zelf overleeft het wel

De Angelsaksische media speculeren intussen al volop wat er met de 67-jarige O’Reilly zal gebeuren. De man was in Italië op vakantie toen zijn ontslag aangekondigd werd. In Vaticaanstad heeft hij gisteren nog de paus persoonlijk ontmoet.

O’Reilly’s publiek is groot en verlekkerd op zijn boude, vaak racistische en seksistische uitspraken. Een groot deel van hen gelooft niet dat hij gedaan heeft waarvan hij nu beschuldigd wordt. O’Reilly blijft ontkennen. ‘Hoge bomen vangen veel wind’, zei hij er al over. Dat de heethoofdige, diepconservatieve presentator een grote, trouwe, blanke fanbasis heeft, is al vaker uit mediaonderzoeken gebleken. Hij heeft een status die toekomstige werkgevers aantrekt.

De naam van de conservatieve nieuwssite Breitbart valt soms, anderen suggereren een job als talkradiohost of wijzen erop dat O’Reilly ook een van de best verkopende non-fictie-auteurs is. O’Reilly hoeft nog niet met pensioen, het is een man met opties te over.

Bovendien, zo weet CNN, krijgt O’Reilly van Fox ‘tientallen miljoenen’ om de uitgang te vinden.