Belerende mantra

Wat me stoort aan Sing for the Climate is dat de boodschap die de actie uitdraagt zowel qua vorm als inhoud volledig aansluit bij het wereldbeeld van diegenen die al langer overtuigd zijn van het klimaatprobleem. Niet alleen past de ‘ludieke' vorm bij het groene, progressieve imago van de bakfietsvlaming, ook inhoudelijk ligt de boodschap in dezelfde lijn van het discours dat aan groene zijde nu al jaren wordt aangehouden maar tot op heden bitter weinig heeft uitgehaald. ‘Het klimaat warmt op, de Apocalyps nadert, het is onze fout en dus moeten wij dringend handelen. Voor het te laat is!' Even hol als gebiedend zijn dit zowat de geloofsartikelen van de klimaatpredikers. Wie er de tekst van Sing for the Climate op naleest, stuit inderdaad op dezelfde belerende mantra die de niet-overtuigden, want die zijn er natuurlijk ook nog, intussen meer dan beu zijn.

En zo leek Sing for the Climate nog het meest op een collectieve geloofsbelijdenis. Niks mis met het openlijk belijden van een overtuiging, natuurlijk, en dat liedjes educatief verantwoord zijn, kan ik als jonge vader alleen maar beamen. Alleen jammer dat Sing for the Climate geen nieuwe mensen zal aangesproken hebben. Integendeel, de niet-overtuigden werden nog maar eens bevestigd in hun grote gelijk dat ‘die groenen' allemaal dezelfden zijn: betweters.

Dacia Duster-Vlaming

Van niet-overtuigden gesproken, kent U de Dacia Duster-Vlaming? Je ziet hem de laatste maanden steeds vaker op onze wegen rondscheuren in zijn glimmende lowbudget-terreinwagen, de hardwerkende Vlaming die zich een doortrapt verkooppraatje liet opspelden: ‘Ook u, simpele werkmens, hebt het recht om in een SUV rond te rijden. En wij zorgen er voor dat u zich die kunt permitteren.'

Net zoals elk succesvol commercieel product draagt ook de Dacia Duster de al dan niet valse belofte in zich van een beter leven. En ja, daar laat de Dacia Duster-Vlaming zich door overtuigen. En neen, een belerend refreintje dat hem door ‘die groenen' in de strot wordt geduwd zal hem niet tot de fiets of de trein bekeren. Ook al dreigt het einde der tijden.

Pijnlijk natuurlijk, want er is wel degelijk een klimaatprobleem met potentieel desastreuze maatschappelijke gevolgen. Maar net omdat het klimaatprobleem in oorsprong een maatschappelijke kwestie is, moeten mensen er niet zozeer van overtuigd worden dat het klimaat tot elke prijs gered moet worden. Veeleer moet actief gezocht worden naar een andere organisatie van onze samenleving waarin goed te leven valt. Dat is, hoe ironisch ook, wat de bakfietsvlaming – en met hem de progressieve politicus – van zijn Dacia Duster-collega kan leren: dat de strijd om duurzaamheid alleen maar gewonnen kan worden wanneer sociale en technologische vernieuwing mensen laat zien dat anders ook beter kan zijn.

Lach af en toe om uzelf

Daarom, beste bakfietsvlaming: fiets er lustig op los, werk gerust deeltijds, doe aan autodelen, haal uw groenten bij een lokaal voedselteam en – als u het echt niet kunt laten – zing dan desnoods voor het klimaat, maar als u echt bekommerd bent om het milieu, vergeet dan vooral niet de Dacia Duster-Vlaming ervan te overtuigen dat het zo goed leven is. En lach af en toe eens om uzelf en uw perfect geregelde, groene leventje. Dat helpt.

Wie? Doctor in de natuurkunde, verbonden aan het Centrum Leo Apostel (VUB) en het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling (UGent). Schrijft dit stuk in eigen naam.

Wat? Acties als Sing for the Climate zetten weinig zoden aan de dijk.

Waarom? De bakfietsvlaming preekt voor de eigen kerk, en bereikt de Dacia Duster-Vlaming niet.