Mist rond dood van voormalige president Allende blijft
Onderzoek opent oude wonden van Chili
| Rory Carroll , Jonathan Franklin
Een post mortem onderzoek moet het mysterie rond de dood van Salvador Allende ophelderen, maar een militair rapport uit 1973 heeft complottheorieën nieuw leven ingeblazen.
Vorige week zijn politici, schrijvers, filmmakers en mensenrechtenadvocaten in de clinch gegaan over de vraag of de voormalige Chileense president Salvador Allende op 11september 1973 zelfmoord heeft ...
Vorige week zijn politici, schrijvers, filmmakers en mensenrechtenadvocaten in de clinch gegaan over de vraag of de voormalige Chileense president Salvador Allende op 11september 1973 zelfmoord heeft gepleegd of werd neergeschoten terwijl de troepen van generaal Augusto Pinochet het presidentieel paleis bestormden.
Aanleiding was een documentaire van de staatstelevisie TVN, die suggereerde dat Allende geen zelfmoord kon hebben gepleegd. De makers van het programma hadden zich gebaseerd op een militair rapport, dat werd geschreven kort nadat Pinochet aan de macht was gekomen. In het rapport staat dat Allende met een kleine revolver in het gezicht werd geschoten, voor hij werd geraakt door de kogel uit een ander geweer. Op de AK-47 –het geweer waarmee Allende volgens de andere theorie zelfmoord heeft gepleegd– zouden geen vingerafdrukken zijn gevonden. Een forensische expert die het rapport heeft bestudeerd, zegt ook nog dat op de foto's van Allende's lijk geen bloedvlekken te zien zijn op zijn hemd of keel. Hij suggereert dat iemand anders de AK-47 heeft gebruikt. ‘De enige verklaring is dat de kogel vanuit een andere positie is afgevuurd toen Allende al dood was', zegt Luis Ravanal.
Maar de handtekening van José Vazquez Fernandez onder het militair rapport doet vragen rijzen in Chili. Hij was een arts die ten tijde van Pinochet twee post mortem rapporten van Chileense kinderen had ondertekend die later vervalst bleken te zijn. Specialisten vragen zich af waarom het altijd dezelfde artsen waren die een post mortem onderzoek deden. Moesten zij misschien valse verklaringen afleggen?
Het militair rapport over de dood van Allende is trouwens een mysterie op zich: het leger verklaarde aan rechter Mario Carroza, die onderzoek doet naar de verdwijningen tijdens het regime-Pinochet, dat het zelfs niet bestond. Vervolgens werd het rapport anoniem op het internet te koop aangeboden. TVN beweert dat haar kopie gevonden werd in de ruïnes van de woning van een militaire aanklager die vorig jaar bij een aardbeving werd verwoest.
De dochter van de voormalige president en huidige senator Isabel Allende is niet te spreken over de reportage. ‘We zijn op zoek naar de waarheid, maar we willen een waarheid die gebaseerd is op wetenschappelijke bewijzen, en niet op journalistieke verbeelding of onverantwoorde uitspraken', zei ze. Zij noemde het programma ‘een belediging voor de wetenschappelijke kennis'.
De hypothese dat Allende werd vermoord, werd mee door de Cubaanse leider Fidel Castro verkondigd. Hij beweerde dat Allende in een heroïsch gevecht tegen de soldaten van Pinochet was neergeschoten. Andere vrienden of aanhangers van Allende verwerpen die stelling, omdat daarmee vertrouwelingen van Allende verdacht werden van de moord op de president toen de troepen van Pinochet binnenstormden.
Patricio Guijon, een arts van de toenmalige president, heeft altijd gezegd dat hij zelf gezien had hoe Allende zich in het hoofd schoot met een AK-47, een cadeau van de Cubaanse leider Fidel Castro. De familie heeft die versie van zijn dood aanvaard en ze vertaald als een moedige daad van een man die zo van het leven hield.
Rechter Mario Carroze gaat nu ook de dood van de dichter Pablo Neruda onderzoeken. Sommigen beweren dat medewerkers van Pinochet de dichter vergiftigd hebben terwijl hij in een kliniek behandeld werd voor prostaatkanker. Tot nu toe werd altijd gezegd dat Neruda aan een hartaanval was overleden. Maar zijn chauffeur zegt dat Neruda twaalf dagen na de coup met een gif werd ingespoten. Hij had toen net een artikel geschreven waarin hij het nieuwe regime neersabelde en zijn oude vriend Salvador Allende verdedigde. De Neruda-stichting, die zijn bezittingen beheert, gelooft niet in de moordtheorie en zegt dat de dichter ziek was.
Ook de nabestaanden van Salvador Allende zijn er zeker van dat de president niet werd vermoord. Zij rekenen erop dat het post mortem onderzoek bewijst dat de linkse leider zelfmoord pleegde toen de soldaten van Pinochet naderden. Een team van internationale forensische specialisten is uitgenodigd om een onafhankelijk rapport te maken. Dat rapport wordt binnen drie maanden verwacht.
©The Guardian
Aanleiding was een documentaire van de staatstelevisie TVN, die suggereerde dat Allende geen zelfmoord kon hebben gepleegd. De makers van het programma hadden zich gebaseerd op een militair rapport, dat werd geschreven kort nadat Pinochet aan de macht was gekomen. In het rapport staat dat Allende met een kleine revolver in het gezicht werd geschoten, voor hij werd geraakt door de kogel uit een ander geweer. Op de AK-47 –het geweer waarmee Allende volgens de andere theorie zelfmoord heeft gepleegd– zouden geen vingerafdrukken zijn gevonden. Een forensische expert die het rapport heeft bestudeerd, zegt ook nog dat op de foto's van Allende's lijk geen bloedvlekken te zien zijn op zijn hemd of keel. Hij suggereert dat iemand anders de AK-47 heeft gebruikt. ‘De enige verklaring is dat de kogel vanuit een andere positie is afgevuurd toen Allende al dood was', zegt Luis Ravanal.
Maar de handtekening van José Vazquez Fernandez onder het militair rapport doet vragen rijzen in Chili. Hij was een arts die ten tijde van Pinochet twee post mortem rapporten van Chileense kinderen had ondertekend die later vervalst bleken te zijn. Specialisten vragen zich af waarom het altijd dezelfde artsen waren die een post mortem onderzoek deden. Moesten zij misschien valse verklaringen afleggen?
Het militair rapport over de dood van Allende is trouwens een mysterie op zich: het leger verklaarde aan rechter Mario Carroza, die onderzoek doet naar de verdwijningen tijdens het regime-Pinochet, dat het zelfs niet bestond. Vervolgens werd het rapport anoniem op het internet te koop aangeboden. TVN beweert dat haar kopie gevonden werd in de ruïnes van de woning van een militaire aanklager die vorig jaar bij een aardbeving werd verwoest.
De dochter van de voormalige president en huidige senator Isabel Allende is niet te spreken over de reportage. ‘We zijn op zoek naar de waarheid, maar we willen een waarheid die gebaseerd is op wetenschappelijke bewijzen, en niet op journalistieke verbeelding of onverantwoorde uitspraken', zei ze. Zij noemde het programma ‘een belediging voor de wetenschappelijke kennis'.
De hypothese dat Allende werd vermoord, werd mee door de Cubaanse leider Fidel Castro verkondigd. Hij beweerde dat Allende in een heroïsch gevecht tegen de soldaten van Pinochet was neergeschoten. Andere vrienden of aanhangers van Allende verwerpen die stelling, omdat daarmee vertrouwelingen van Allende verdacht werden van de moord op de president toen de troepen van Pinochet binnenstormden.
Patricio Guijon, een arts van de toenmalige president, heeft altijd gezegd dat hij zelf gezien had hoe Allende zich in het hoofd schoot met een AK-47, een cadeau van de Cubaanse leider Fidel Castro. De familie heeft die versie van zijn dood aanvaard en ze vertaald als een moedige daad van een man die zo van het leven hield.
Rechter Mario Carroze gaat nu ook de dood van de dichter Pablo Neruda onderzoeken. Sommigen beweren dat medewerkers van Pinochet de dichter vergiftigd hebben terwijl hij in een kliniek behandeld werd voor prostaatkanker. Tot nu toe werd altijd gezegd dat Neruda aan een hartaanval was overleden. Maar zijn chauffeur zegt dat Neruda twaalf dagen na de coup met een gif werd ingespoten. Hij had toen net een artikel geschreven waarin hij het nieuwe regime neersabelde en zijn oude vriend Salvador Allende verdedigde. De Neruda-stichting, die zijn bezittingen beheert, gelooft niet in de moordtheorie en zegt dat de dichter ziek was.
Ook de nabestaanden van Salvador Allende zijn er zeker van dat de president niet werd vermoord. Zij rekenen erop dat het post mortem onderzoek bewijst dat de linkse leider zelfmoord pleegde toen de soldaten van Pinochet naderden. Een team van internationale forensische specialisten is uitgenodigd om een onafhankelijk rapport te maken. Dat rapport wordt binnen drie maanden verwacht.
©The Guardian
